Sepet sepet yumurta sakın yemeyi unutma

YUMURTA, PROTEİN KALİTESİ EN YÜKSEK BESİN
Yaş ve cinsiyete göre, 4 besin grubundan günlük tüketilmesi gereken besin miktarının tablolarla gösterildiği rehberde, başlıca besin ögelerine tek tek yer verildi. Rehberde, yumurtanın protein kalitesi en yüksek besin olduğu ve yapılan araştırmaların yumurtadaki proteinlerin yüzde 100 oranında vücut proteinlerine dönüştüğünü gösterdiği belirtildi. Yumurta yağının sarısında yoğunlaştığı ifade edilen rehberde, yumurta sarısının, yüksek kolesterol içermesine rağmen doymamış yağ asitleri yüksek olduğundan kolesterol yükseltici etkisinin et ve süt ürünlerinden daha düşük olduğu vurgulandı.
Tuzlu suda yüzen yumurtaların bayat, dibe çökenlerin taze olduğu ifade edilen rehberde, yumurta tüketimiyle ilgili şu önerilerde bulunuldu:
Protein kalitesi yüksek olduğu için, bebek ve çocuklar tarafından her gün 1 yumurta tüketilmeli.
Diyette protein miktarının kısıtlandığı böbrek ve karaciğer yetmezliği gibi hastalıklarda, yumurta önemli protein kaynağıdır.
Yumurta kabuklarından mikroorganizmalar kolaylıkla geçtiği için özellikle akı iyi pişirilerek tüketilmeli, pişmemiş çiğ yumurta tüketilmemeli.
Kalp-damar hastaları, haftada 1-2 kez yumurta yiyebilir.
Et yemeyenler, seçenek olarak yumurta tüketebilir. Bir yumurta, besin değeri açısından yumurta büyüklüğünde ete eşittir. 2 yumurta, 2-3 köfteye eşdeğerdir.
Yumurta, sebze ve tahıllarla birlikte yenirse kan kolesterolüne olumsuz etkisi olmaz.
Yumurtanın içindeki lesitin, beyin işlevlerinin düzenlenmesine yardımcı olur.

ET, YUMURTA YOKSA KURUBAKLAGİL
Rehberde, günlük posa alımını artırmak için haftada en az iki kez kurubaklagil tüketmeye özen gösterilmesi, yağ içeriklerinin düşük olması nedeniyle özellikle kalp-damar ve diyabet hastalarının diyetinde kuru baklagillerin sıklıkla yer alması önerildi.
Özellikle et, yumurta bulunmadığı veya yağ ve kolesterolden kısıtlı diyet önerildiği durumlarda diyette kuru baklagillerin artırılarak protein ihtiyacının karşılanabileceği belirtilen rehberde, ancak, protein miktarı yüksek kuru baklagillerin protein kalitesinin orta derecede olduğu vurgulandı. Bu nedenle, kuru baklagillerin, belirli oranda tahıllarla karıştırılıp iyi pişirilerek protein kalitesinin yükseltilebileceği kaydedildi.
Rehberde, kuru baklagillerin, iyi pişirme ve C vitamini kaynağı sebze ve meyvelerle birlikte tüketilmesinin de yapılarındaki demir ve kalsiyumun vücutta kalma oranını artırdığı ifade edildi.

1-Yumurta vitamin deposu mu?

Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Neslişah Rakıcıoğlu yumurtanın yararlarını şöyle sıralıyor: ‘Yumurtada yüksek kaliteli protein olduğu için anne sütüne benzeyen tek ürün. Yumurtadaki proteinin tamamı vücut tarafından kabul ediliyor. Ayrıca B2, B12, E vitaminler de var. Hızlı büyüme ve gelişme çağındaki çocuklar için çok önemli bir besin. Hamile ya da emziren kadınların protein gereksinimini karşılamak için de çok önemli. Yumurtada sadece C vitamini yok. O nedenle domates, maydanoz, yeşilbiber gibi C vitaminine sahip besinlerle tüketilmesini öneriyoruz.’

2-Günde kaç yumurta yemek lazım?

Prof. Dr. Neslişah Rakıcıoğlu ‘Sağlıklı bireyler bir tane tüketilebilir’ diyor. Ancak doktor tarafından yumurtaya alerjisi olduğu tespit edilen kişiler yumurta yememeli. Diyabet veya kalp-damar hastası ya da kan kolesterol düzeyi yüksek olanların yumurta tüketimini sınırlandırılması gerekiyor. Rakıcıoğlu ‘Bu hastalara örneğin haftada iki-üç kez tüketmelerini öneriyoruz ancak yumurta yedikleri gün kırmızı et, tavuk veya balıketi yememelerini istiyoruz’ diyor.

3-Yumurtayı sabah mı yemeliyiz, akşam mı?

Uzmanlar sabah kahvaltısında yumurta yenmesinin tokluk hissi yaratacağını ve kan şekerini düşürmeyeceğini söylüyor. Ya da öğlen sebze yemeklerinde yumurtayı kullanabilirsiniz.

4-Sucuklu yumurta zararlı mı?

Prof. Dr. Neslişah Rakıcıoğlu ‘Sucuğa yumurta kırılmasını önermiyoruz’ diyerek bunun nedenini şöyle açıklıyor: ‘Sucuktaki doymuş yağ oranı yüksek ve sucuk protein açısından zengin bir besin. Sucuğu yumurtalı yapmak yerine örneğin öğle yemeğinde ıspanağın üzerine ya da tahıllı yiyeceklere kırarsanız, onların protein kalitesini artırmış olursunuz.’ Rakıcıoğlu yumurta ve yoğurttan yapılan çılbır adlı yemeğin hem kalsiyum hem de protein açısından zenginliğine de dikkat çekiyor.

5-Yumurtanın yıkanması doğru mu?

Uzmanlar öncelikle temiz yumurta satın almanızı öneriyor. Ayrıca yumurtayı kullanacağınız zaman yıkamanızı tavsiye ediyor. Çünkü daha önce yıkarsanız üzerindeki koruyucu zar olmayacağı için çabuk bozulur.

6-Bozuk yumurta nasıl anlaşılır?

Ancak kırarak anlayabilirsiniz. Yumurta kırıldığı zaman, ak ve sarının birbirine karışmaması gerekiyor. Eğer karışıyorsa sakın yemeyin. Ayrıca satın alırken üzerindeki üretim tarihine dikkat edin.

7-Az pişmiş ve çiğ yumurtanın zararları nedir?

Yumurta içinde ‘Salmonella’ adı verilen bir mikroorganizma var ve bu besin zehirlenmelerine neden oluyor. Neslişah Rakıcıoğlu ‘Ayrıca bazı besin öğelerini vücut çiğ kullanamıyor. Çiğ yumurtanın sindirimi güçtür’ diyor.

8-Peki yumurtayı nasıl pişirelim?

Rakıcıoğlu ‘Çok iyi pişirilmesi lazım. Rafadan yemeyelim. Ayrıca yumurtayı tereyağıyla yapmak doymuş yağ oranını artırır’ diyor.

9-Bıldırcın yumurtası daha mı faydalı?

Uzmanlar bir tavuk yumurtasının ortalama 50 gram olduğunu söylüyor. Eğer bu grama eşit bıldırcın yumurtası yerseniz kolesterol içeriği daha yüksek. Dolayısıyla uzmanlar normal yumurta yenilmesini tavsiye ediyor.

10-Yumurtayı yüzüne ve saçına sürenler var. Faydası var mı?

Bu sorunun yanıtını ise dermatoloji uzmanı Betül Şengör şöyle veriyor: ‘Bal, yumurta, sütün sadece bir miktar nemlendirme ve bariyer olma etkisi var. Cildin derinlerine etki etmiyor, etki etmesi olması için işlenmesi gerekiyor. Çiğ yumurtadan hayvansal hastalıkların bulaşma riski de var.’

______________

Lezzetli ve besleyici değeri olan yumurtanın, besin değeri açısından anne sütünden sonra geldiğini belirten uzmanlar, yumurtada A, D, E ve B grubu vitaminlerle diğer vitaminlerin önemli oranda bulunduğuna dikkat çekti. Uzmanlar, yumurta sarısındaki A vitamininin gözün iyi görmesi, kemik gelişimi ve sağlıklı dişler için gerekli olduğunu, vücut hücrelerinin gelişmesine yardım ettiği, solunum ve sindirim sisteminin sağlıklı olmasını ve enfeksiyonlara karşı korunma sağladığına dikkat çektiler.

Yumurtada insanların ihtiyacı olan 13 adet vitamin ve mineralin bulunduğuna dikkat çeken uzmanlar, bu besinin çok tüketilmesi durumunda özellikle çocuklarda D vitamini eksikliğine bağlı kemik bozukluğunun oluşmayacağını dile getirdi. Uzmanlar, B grubu vitaminlerin bazı besin ögelerinin vücutta enerjiye çevrilmesi için gerekli olduğunu, yumurtanın ise özellikle B2 vitamini açısından zengin olduğunu vurguladı.

İnsan sağlığı için gerekli olan vitamin ve mineralleri içinde barındıran yumurta hakkındaki bazı bilgiler ise şöyle:

– Yumurta kabuğunun yüzeyinde 17 bin adet küçük delik bulunur.

– Buzdolabında bir hafta bekletilmiş yumurta, oda ısısında bir gün bekletilmiş yumurtadan daha tazedir.

– Yumurta uzun süre bekletilirse su ve karbondioksit kaybı nedeniyle ağırlığı azalır.

– Yumurta yüzde 10 tuzlu suya (yarım litre suya 60 gr tuz) atılacak olursa taze yumurta dibe çökerken, bayat yumurta yüzeyde kalır.

– Yumurtanın tazeliği, en iyi kırıldığında anlaşılır. Taze yumurta kırıldığında yumurta akı ve sarısı tamamıyla yayılmaz ve birbirine karışmaz.

– Yumurta, tahıl grubundaki besinler ile tüketildiğinde protein kalitesini artırmış olur.

– Yumurta akının kabarmayı sağlayıcı özelliği vardır. Bu nedenle kek hazırlamada doğal kabartıcı olarak tercih edilmektedir.

– Yumurta proteinleri ısı ile katılaştığı için sütlü tatlılarda ve çorbalarda koyulaştırıcı ve kıvam sağlayıcı olarak kullanılır.