Şevvalde Altı Gün Oruç / M.Esat Coşan

Şimdi Peygamber Efendimiz SAS bir hadis-i şerifinde buyurmuşlar ki:

RE. 425/11 (Men sâme ramedàne ve etbeahû sitten min şevvâl, kâne kesavmid-dehr.) Sadaka rasûlüllàh, fî mâ kàl, ev kemâ kàl.

Peygamber Efendimiz buyuruyor ki:

(Men sâme ramedàn) “Kim Ramazanı oruçla geçirirse, Ramazandaki oruç vazifesini yaparsa; (ve etbaahû sitten min şevval) Şevvalde de altıyı buna eklerse…” Şevval nedir? Ramazandan sonraki aydır. Bayramın ilk günü, Şevvalin biri olmuş oluyor. Ramazan biter bitmez başlayan ay Şevval ayıdır.

“Şevval ayında altı günü eklerse bu Ramazan ayına; (kâne kesavmid-dehr) tüm seneyi, bütün hayatını oruçlu geçirmiş gibi olur.” Dehr, zaman demek. Savmud-dehr de, bütün zamanını oruçlu geçirmek demek ama, senenin bütün günlerinde oruç tutmak mânâsına kullanılıyor.

Tabii, bu savmud-dehr, Peygamber Efendimiz tarafından tavsiye olunmamış. O zaman insan orucu günlük adeti haline getirmiş olur. Öyle olmayacak; bir gün tutacak, bazı günler tutmayacak ki, açlığı da tokluğu da vücud tatsın ve aç kaldığı zaman zorlansın da, oradan bir eğitim olsun, sevap olsun, meşakkatten dolayı mükâfaat olsun diye, usül böyle.

Hiç bir gün bırakmıyor, her gün oruç tutuyor… Bu makbul değil! Ama insan bu bütün seneyi niçin oruç tutar?.. Sevap kazanmak için:

“–Orucun sevabı çok. Ben de bütün sene hergün oruç tutarım, böylece her gün sevaplı geçirmiş olurum.”

Böyle yapmak doğru değil ama, o arzu edilen sevaba ulaşmanın bir yolu var. İşte bu hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz buyurmuş:

“–Ramazan dan sonraki ayda, Şevval ayında altı gün kim oruç tutarsa, bütün seneyi oruçla geçirmiş gibi olur.”

Bu hadis-i şerifinde Peygamber Efendimiz böyle söylediğine göre, tamamdır. İnşallah biz de bayramdan sonraki günlerde altı gün oruç tutarak, böylece Ramazandan sonra altı gün daha tutup bütün seneyi oruçla geçirmiş olmanın zevkini, sevabını, mükâfâtını yakalayalım. Allah ihsan eylesin…

Şimdi tabii, bir de bunun çeşitli bilgilerimizle te yid ve takviyesi babında, şu açıklamayı yapabiliriz: Biliyorsunuz, (El-hasenetü biaşri emsâlihâ) “Yapılan iyi bir hareket, ibadetin mükâfâtı –en aşağı– bire ondur.”

O zaman Ramazanın otuz gün orucu, bire on hesabıyla olursa 300 eder. Altı gün oruç da bire on hesabıyla, 60 eder; ikisi 360 olur. Zaten kamerî sene 354 gün, yâni 360 bile değil. Hicri sene, aya göre olan sene, yâni Ramazandan Ramazana, hacdan hacca, dinî hayatta kullandığımız sene 354 gündür, biraz da saatlerle küsüratı var. Bu güneş takviminden farklı. Arada 11 gün kadar fark var.

Bizim kullandığımız güneş yılı 365 gün. Her sene de aynı olmuyor da, dört senede bir Şubat 29 oluyor. Biliyorsunuz, bu işlerin böyle bazı incelikleri var, veya tam kurala uymaz gibi görünen yönleri var.

Demek ki, 300 + 60 = 360; bütün seneyi oruç tutmuş gibi oluyor. Ama buradan şu anlaşılmasın:

–Allah oruca bire on verecek…

Hayır! Bire on değil, bire yetmiş değil, bire yediyüz değil, ondan da fazla vereceğini, bigayri hisab vereceğini hadis-i şeriflerden biliyoruz. Çünkü oruç sabır ibadetidir. Güzel yapıldığı zaman, sabrın mükâfâtı:

(İnnemâ yüveffes-sabirûne ecrahüm bigayri hisâb) “Sabredenlerin mükâfâtı hesaba sığmayacak kadar yâni rakamlarla söylenemeyecek kadar, daha yüksek, daha fazla olur.”

Demek ki mükâfat bakımından, belki çok çok çok daha büyük mükâfâtlar alacak Ramazanı ve Şevvalin altı gün orucunu tutanlar; ama sanki bütün sene de oruçla geçirilmiş gibi olacak.

Onun için bu sohbetimde bu hadis-i şerifi aradım, kaynaklardan buldum, size okudum. Hatırlatıyorum ki: Bayramdan sonraki günlerde altı gün orucunu isterseniz peşpeşe tutun, isterseniz ikişer, üçer Şevval ayı içinde tamamlayın! Bu oruçları böylece tutarak, bütün seneyi oruç tutmuş olma noktasına ulaşın!..

Şimdi tabii Ramazan bir mektep, o mektepte okuduk. Mektepte okuduktan sonra, insan öğrendiklerini tatbik etmeli… İslâm da en önemli olan iş, iyi bilgilerini uygulamaktır, ilmiyle amil olmaktır, öğrendiklerini tatbik etmektir. Tatbik etmezse, biliyor ama yapmıyor denilir. Hem dini bakımdan kusurlu duruma düşer; hem de dünyevî bakımdan, böyle insanlar pek makbul değildir. Yâni sözü var, hareketi yok… Palavracı derler, atıyor derler, sözünü tutmuyor derler. O bakımdan, insanın öğrendiğini de uygulaması lâzım!

Ramazanda oruç tutmayı öğrendik, Şevvalde de altı gün devam ediyoruz. Ondan sonra da, haftanın pazartesi perşembe oruçları var, sünnet olan… Her Arabî ayın başında, ortasında, sonunda oruç tutmak var… Ortasındaki 13-14-15 i eyyâm-ı biyz oruçları var, mehtaplı gecelerin gündüzlerindeki oruçlar… Tabii bunların da devam etmesi, Ramazanda öğrendiğimiz oruç ibadetini senenin uygun günlerinde, Allah ın rızasına, Peygamber Efendimiz in sünnetine uygun olarak uygulanması olacaktır.

O halde mektebi mezun olanlar, bitirenler, başarıyla bitirenler, ona devam ederler. Biz de, Ramazan mektebi mezunları olarak bütün müslüman kardeşlerimize, bu Şevval orucunu da tavsiye ediyoruz.

c. Bir Gün Orucun Sevabı

Ayrıca her hafta, Şevval geçtikten sonra da pazartesi perşembe oruçlarını tavsiye ederiz, Efendimiz in tavsiyesidir. Farz değildir ama farz olmayan oruçların da çok sevabı var. O hususta da Enes RA den İbnün-Neccar ve İbn-i Asâkir in rivayet ettiği bir hadis-i şerifi okuyuvereyim:

RE. 426/3 (Men sàme yevmen tatavvuan felev u tiye mil el-ardı zeheben mâ vefâ ecrehû dûne yevmil-hisâb.)

“Kim tatavvu olarak, yâni ibadet ve taat duygusuyla Allah tan sevap umduğu için, sevap kazanayım diye, farz olmadığı halde, kendiliğinden, Allah ın sevdiği kul olayım diye bir gün oruç tutsa; eğer o kimseye, yeryüzü bir boş kap olsa da, onun dolusunca altın verilse, bu yine, hesap gününde o tuttuğu bir günlük nafile orucun ecrini karşılayamaz.”

Demek ki, dünyalar dolusu altınlardan daha büyük sevap oluyor. O bakımdan bu oruçları tutmanızı tavsiye ederim!

Bir de kulağınızda kalsın, zihninizde kalsın, defterinize, bir takviminizin kenarına yazın: Hacca gitmeyen kardeşlerimiz Kurban Bayramının arafesinde oruç tutarsa, o da çok sevap. “Hem geçmiş senenin günahları affolunacak, hem de gelecek senenin günahları affolunacak!” diye bildiriyor Peygamber Efendimiz.

Bu da çok önemli bir şey. Demek ki, bir sene daha yaşatacak Allah… Hem de günahları affedecek. Yâni, belki de günah yaptırmayacak, iyi bir kul olarak yaşatacak. Hem ömür veriliyor, hem de salih bir insan olarak ömür geçirmesi nasib oluyor demektir.

Demek ki, Ramazan mekteb-i âlîsinde, yâni yüksek mektebinde Ramazanın mânevî mektebinde öğrendiğimiz orucu, Ramazandan sonra da, bu Şevvalin altı gün orucuyla beraber başlayarak tutacağız.

Sonra zâten ayet-i kerimeden, Ramazanın ana amacının, hedefinin ne olduğunu biliyoruz. Hatırlayacaksınız:

(Yâ eyyühellezîne âmenû) “Ey iman edenler, (kütibe aleykümüs-sıyâm) oruç sizin boynunuza farz olarak, bir ibadet olarak farz kılındı, ödevleriniz arasına yazıldı, farz vazifeler arasına yazıldı; (kemâ kütibe alellezîne min kabliküm) sizden önceki peygamberlerin ümmetlerine de yazılmış olduğu gibi, Allah ın emretmiş olduğu gibi, size de yazıldı, size de farz kılındı; (lealleküm tettekùn) tâ ki, takvâ ehli olasınız.”

Demek ki, hedef takvâyı öğrenmek, takvâ ehli olmak, müttakî bir kul haline gelmek… Demek ki, orucu çok şifalı, çok kıymetli bir ilaç olarak düşünürsek, benzetmeyi öyle yaparsak; amansız olan, çok zor tedavi edilecek olan bir hastalığa iyi geliyor. Hangi hastalığa iyi geliyor?.. Takvâsızlığa, Allah tan korkmadan bildiğini işlemek gibi böyle gafil, câhil, küstah, bîhaber yaşama durumuna; veyahut haramlardan, günahlardan kaçınmadan, kendisini mahvedecek bir dolu dizgin, tehlikeli gidiş ile gitme durumuna, ilaç oluyor.